Definicja spadku mówi, że jest to ogół praw i obowiązków zmarłego przechodzący na spadkobierców z chwilą śmierci spadkodawcy. Sprawy spadkowe regulują przepisy Kodeksu Cywilnego, które mówią kto dziedziczy prawa i obowiązki zmarłego. Spadek można otrzymać na drodze dziedziczenia lub na podstawie testamentu spadkodawcy.
Kodeks Cywilny przedstawia schemat dziedziczenia, który mówi, że uprawnieni do spadku są:
– dzieci i współmałżonek, którzy zasadniczo dziedziczą w równych częściach, jednak część przypadająca współmałżonkowi nie może być mniejsza niż 1/4 majątku. W przypadku gdy dziecko spadkodawcy nie dożyło momentu otwarcia spadku, to dziedziczą wnuki spadkodawcy.
– małżonek i rodzice, w momencie gdy spadkodawca nie miał dzieci ani wnuków jego majątek zostaje przekazany małżonkowi w części 1/2 i rodzicom po 1/4 majątku.
-rodzice, w sytuacji gdy spadkodawca nie pozostawił małżonka ani zstępnych.
– rodzeństwo, które dziedziczy tylko w sytuacji, gdy przynajmniej jedno z rodziców nie żyje.
– dziadkowie, gdy żadna z wyżej wymienionych osób nie żyje.
– pasierbowie.
– gmina, w sytuacji gdy spadkodawca nie ma żadnych krewnych bliższych lub dalszych.
Do spadku wchodzą wszystkie prawa i obowiązki zmarłego z wyłączeniem:
– praw i obowiązków zmarłego o charakterze niemajątkowym lub ściśle związanych z jego osobą.,
– niemajątkowych praw rodzinnych wynikających z małżeństwa lub pokrewieństwa,
– praw i obowiązków wynikających z dziedziny prawa karnego, administracyjnego, finansowego,
– praw, które z chwilą śmierci przechodzą na oznaczone osoby, niezależnie od tego czy są one spadkobiercami.
Kolejność dziedziczenia zgodnie z ustawą może zmienić testament. Testament może przybrać formę aktu notarialnego, formę pisemną napisaną własnoręcznie przed spadkodawcę i opatrzoną datą i podpisem lub formę ustną, czyli spadkobierca musi wyrazić słownie swoją wolę w obecności dwóch świadków oraz przedstawiciela administracji państwowej.
Do spadku należą nie tylko prawa majątkowe, ale i obowiązki spadkodawcy, które spadkobiercy mają w obowiązku spłacić.
Spadek otwiera się w momencie śmierci spadkodawcy.
Kto nie może być spadkobiercą? Spadkobiercą nie może być osoba, która nie żyje w momencie otwarcia spadku, za wyjątkiem dziecka poczętego, jeżeli urodzi się żywe. W roli spadkobiercy nie może również wystąpić osoba prawna, która nie istniała w momencie otwarcia spadku. Przyjęcie spadku nie jest obligatoryjne. Spadkobierca może spadek przyjąć lub odrzucić. W sytuacji występowania długów spadkowych może wystąpić przyjęcie proste spadku, czy bez ograniczenia odpowiedzialności za długi spadkowe lub przyjęcie z ograniczeniem tej odpowiedzialności zwane przyjęciem z dobrodziejstwem inwentarza. Decyzja o przyjęciu lub odrzucenia spadku musi zostać złożona w postaci oświadczenia spadkobiercy, nie później niż sześć miesięcy od momentu uzyskania informacji na temat prawa do spadku. W przypadku niezłożenia przez spadkobiercę oświadczenia przyjmuje się przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Oświadczenie dotyczące przyjęcia lub odrzucenia spadku składa się przed notariuszem lub przed sądem.
Osoba, która otrzymała spadek musi zapłacić podatek. Wysokość podatku jest uzależniona od stopnia pokrewieństwa, dlatego podatek od spadku po rodzicach będzie niższy niż podatek od spadku po wujku. W przypadku otrzymania spadku od najbliżej rodziny można ubiegać się o zwolnienie z obowiązku podatkowego. W tym celu należy zgłosić spadek najbliższemu Naczelnikowi Urzędu Skarbowego, nie później niż 6 miesięcy od chwili otrzymania spadku.
Przepisy mówią o trzech grupach podatkowych:
– grupa I- zięć, synowa, rodzeństwo, teściowie,
– grupa II- ciotki, wujkowie, stryjowie, siostrzeńcy, szwagierki, bratowe
– grupa III- pozostali krewni i powinowaci.
Przewidziany czas na powiadomienie Urzędu Skarbowego o otrzymaniu spadku wynosi jeden miesiąc. Podczas obliczania kwoty podatku od spadku należy uwzględnić kwotę wolną od podatku, której wysokość zależna jest od grupy podatkowej. Dla grupy I wynosi ona 9637 zł, dla grupy II- 7276 zł, a dla grupy III- 4902zł.
